Làng Nghề Sừng Mỹ Nghệ Đô Hai – Di Sản Nghệ Thuật Thủ Công Truyền Thống
Làng nghề sừng mỹ nghệ Đô Hai là một trong những địa danh nổi bật tại Việt Nam về sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ từ sừng. Nằm tại Thôn Đô Hai, xã An Lão, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam, làng có bề dày lịch sử và phát triển mạnh mẽ qua nhiều thập kỷ. Với hơn 200 hộ dân sinh sống, 99% các hộ gia đình tham gia sản xuất sừng mỹ nghệ, tạo nên một cộng đồng gắn kết với nghề truyền thống.
Lịch sử hình thành và phát triển của Làng Nghề Sừng Mỹ Nghệ Đô Hai
Làng nghề sừng mỹ nghệ Đô Hai có trên 100 năm hình thành và phát triển. Nghề làm sừng mỹ nghệ được Cụ Nguyễn Văn Tấn truyền lại cho dân làng, mở ra một hướng phát triển kinh tế bền vững. Đến năm 1957, hợp tác xã tiểu thủ công nghiệp Thanh Sơn được thành lập với 70 hộ và hơn 100 lao động chính cùng 50 lao động phụ.
Thời kỳ hoàng kim của làng nghề là khi các sản phẩm mỹ nghệ từ sừng của Đô Hai được thị trường trong và ngoài nước đón nhận rộng rãi. Làng có khoảng 160 – 180 mẫu hàng khác nhau, nổi bật như Rồng Phượng đôi, Anh Hùng Tư Ngộ, lược sừng và các con giáp phong thủy. Những sản phẩm này không chỉ có giá trị thẩm mỹ cao mà còn được xuất khẩu sang Liên Xô, Đông Âu và Trung Quốc.
Tuy nhiên, đến năm 1987, do cơ chế quản lý không còn phù hợp, hợp tác xã giải thể và các hộ gia đình tiếp tục duy trì nghề theo mô hình sản xuất tự do.
Đến năm 2004, làng Đô Hai chính thức được Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Nam công nhận làng nghề truyền thống với tên gọi đầy đủ là Làng Nghề Sừng Mỹ Nghệ Đô Hai.
Nghệ thuật chế tác của Làng Nghề Sừng Mỹ Nghệ Đô Hai
Quá trình sản xuất tỉ mỉ và công phu
Sản xuất sừng mỹ nghệ đòi hỏi tay nghề cao, sự khéo léo và tỉ mỉ của người thợ. Quá trình chế tác gồm nhiều công đoạn như chọn lọc nguyên liệu, cắt tạo hình, mài bóng, khắc họa tiết và hoàn thiện sản phẩm. Mỗi sản phẩm đều mang trong mình sự tinh tế, sáng tạo và dấu ấn riêng biệt của nghệ nhân làng nghề.
Các sản phẩm đặc trưng
Sản phẩm của làng nghề sừng mỹ nghệ Đô Hai rất đa dạng, phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau:
- Đồ trang sức: Vòng tay, nhẫn, dây chuyền làm từ sừng trâu, sừng bò tự nhiên.
- Đồ trang trí: Tượng linh vật 12 con giáp, tượng rồng, phượng, tranh điêu khắc sừng.
- Dụng cụ sinh hoạt: Lược sừng, gậy sừng, muỗng, đũa, dao gọt trái cây.
- Quà lưu niệm cao cấp: Những bộ sản phẩm chế tác tinh xảo phục vụ khách du lịch và thị trường quốc tế.
Làng Nghề Sừng Mỹ Nghệ Đô Hai trên thị trường quốc tế
Với chất lượng vượt trội, sản phẩm sừng mỹ nghệ Đô Hai ngày càng được khách hàng trong và ngoài nước ưa chuộng. Hiện nay, sản phẩm từ làng nghề đã có mặt tại nhiều quốc gia như Pháp, Mỹ, Đức, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hồng Kông, Đài Loan và Trung Quốc.
Sự phát triển bền vững của làng nghề không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn giúp quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới. Các doanh nghiệp và hộ sản xuất tại Đô Hai ngày càng chú trọng hơn vào mẫu mã, chất lượng và ứng dụng công nghệ hiện đại để đáp ứng nhu cầu thị trường quốc tế.
Bảo tồn và phát triển Làng Nghề Sừng Mỹ Nghệ Đô Hai
Trước sự phát triển của công nghiệp hóa, làng nghề sừng mỹ nghệ Đô Hai vẫn giữ được bản sắc riêng nhờ những nghệ nhân tâm huyết. Tuy nhiên, để nghề truyền thống tiếp tục phát triển, cần có những giải pháp bảo tồn và mở rộng thị trường:
- Đào tạo thế hệ kế cận: Khuyến khích lớp trẻ học nghề, truyền thụ kỹ thuật chế tác sừng mỹ nghệ.
- Ứng dụng công nghệ mới: Kết hợp giữa truyền thống và hiện đại để cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng sản phẩm.
- Mở rộng thị trường: Đẩy mạnh quảng bá thương hiệu, tham gia các hội chợ trong và ngoài nước.
- Chính sách hỗ trợ: Nhà nước và địa phương cần có chính sách hỗ trợ vốn, quảng bá sản phẩm giúp làng nghề phát triển bền vững.
Làng nghề sừng mỹ nghệ Đô Hai không chỉ là niềm tự hào của tỉnh Hà Nam mà còn là một phần quan trọng trong nền thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Với lịch sử lâu đời, nghệ thuật chế tác tinh xảo và sự vươn mình ra thế giới, làng nghề Đô Hai ngày càng khẳng định vị thế của mình. Bảo tồn và phát triển nghề truyền thống không chỉ giúp nâng cao đời sống của người dân mà còn góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam.
Tham khảo thêm tại :https://vi.wikipedia.org/wiki/S%E1%BB%ABng